سوله ورزشی چیست؟‌ ساخت سوله ورزشی برای سالن ورزشی با قیمت ارزان

ورزش یکی از نیازهای جامعه برای حفظ سلامت جسم، روح و روان است. یکی از کاربردهای سوله را می توان برای ساخت سالن ورزشی در نظر گرفت. از لحاظ زمان اجرا و هزینه امروزه ساخت سوله ورزشی با استفاده از استراکچر فلزی نسبت به سازه های بتنی مقرون به صرفه است. سالن های ورزشی همانند بنای ساختمان ها به روش های مختلف همچون بتنی یا تیرآهنی ساخته می شوند و اما ساخت سوله های ورزشی با ساخت سالن های ورزشی متفاوت هستند. برای ساخت سوله ورزشی حتما باید از متخصصین این امر مشاوره بگیرید که متضرر نشوید.

سوله ورزشی چیست؟

ورزش کردن اهداف مختلفی را دنبال می کند که مهمترین این اهداف عبارتند از: اهداف بهداشتی و تندرستی، اهداف پرورشی و اخلاقی، اهداف روانی و اجتماعی.

امروزه به ورزش فقط از جنبه تفریح نمی نگرند بلکه از جهات دیگر از جمله شغل از جایگاه ویژه ای برخوردار است. داشتن مکان مناسب برای انجام ورزش در شهرهایی که تراکم جمعیت زیادی دارند یک نیاز مهم و ضروری است. ورزش در رده های سنی مختلف یک امر مهم تلقی می شود. کمتر کسی امروزه ورزش را نادیده می گیرد حتی افرادی که دارای معلولیت جسمی و کم توانی جسمی هستند نیز ورزش را در برنامه زندگی خود قرار می دهند. از این رو با توجه به نیاز جامعه، جایگاه و خواهان آن، باید تدابیر ویژه ای اندیشیده شود چه در زمینه ساخت، چه در زمینه تجهیز و چه در زمینه سرویس رسانی و در دسترس بودن مکان ورزشی. یکی از ابتدایی ترین اقدامات برای این مقوله خرید زمین و ساخت مکان ورزشی می باشد.

ورزش ها به صورت کلی در دو مکان انجام می شوند: فضای سرپوشیده و فضای سر باز. ورزش هایی نیز وجود دارند که به طور مشترک در فضاهای باز و بسته می توانند انجام شوند از جمله شنا.

حال برای ورزش هایی که داخل فضای بسته انجام می شوند باید تصمیم بگیریم که چه نوع رشته ورزشی را برای ورزش در نظر می گیریم. چرا که برخی ورزش ها به مکان کوچک مثل سالن و برخی به مکان بزرگ مثل سوله نیاز دارند. سازه هایی که برای این موارد کاربرد دارند سوله ورزشی می باشند. سوله ورزشی باید دارای شرایط خاصی باشد.

ساخت سوله ورزشی یکی از راه حل هایی است که جوابگوی ورزش هایی است که در مکان سرپوشیده انجام می شود. سالن های ورزشی به صورت چند منظوره نیز به کار گرفته می شوند تا بطور همزمان بتوان چندین رشته ورزشی را در آنجا انجام داد.

سوله کوچک برای سالن ورزشی

ورزشگاه های کوچک زیر مجموعه شبکه ورزشگاه های بزرگ شهری می باشند که حوزه پوششی آنها در حد محلات با عملکردی بسیار محدود می باشند. این ورزشگاه ها با هدف پر کردن اوقـات فراغـت، تـأمین سـلامت جسـم و روان و آموزش فنون ورزشی احداث می شوند و محیطی مناسب برای رشد استعدادها و هدایت افراد مستعد به سمت ورزش هـای قهرمانی است.

سازمان فضایی ورزشگاه های کوچک از پنج بخش اصلی شامل: سالن ورزشـگاه، فضـاهای جنبـی سـالن، فضاهای عمومی اداری، فضاهای پشتیبانی ورزشگاه و فضاهای آزاد و زمین هـای ورزشـی روبـاز تشـکیل می شود. در این سازمان فضایی سالن ورزشی نقش تعیـین کننـده و محـوری در ساخت مجموعه ورزشی دارد. بطوریکه سـایر فضاهای ورزشگاه به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در خدمت ایـن فضـا قـرار مـی گیرنـد.

با توجه به آمار کسب شده از نمونه های موفق ورزشگاه های کوچک در سطح بـین المللـی، حـدود نسـبت مساحت های پنج عملکرد اصلی به صورت زیر گزارش شده است:

• ابعاد سالن ورزشی حدود 60 درصد از کل مساحت زیر بنا است.
• فضاهای جانبی سالن حدود 15 درصد از کل مساحت زیر بنا را در بر می گیرد.
• فضاهای عمومی و اداری حدود 15 درصد از کل مساحت زیر بنا را اشغال می کند.
• فضاهای پشتیبان ورزشگاه حدود 10 درصد از کل مساحت زیر بنا را در بر می گیرد.
• فضاهای آزاد و محوطه های زمین های ورزشی سرباز، پارکینگ و محوطه سبز و دسترسی ها، 5 تا 10 برابر مساحت زیر بنای ورزشگاه در نظر گرفته می شود.

سالن ورزشگاه های کوچک فقط برای ورزش هایی در سطح بازی های محله ای و تمرینات ورزشی بدون در نظر گرفتن جایگاه ثابت تماشاچی، طراحی و اجرا می شوند. در این نوع ورزشگاه ها هرگاه سالن کوچک دیگری برای ورزش هایی همانند: کشتی، بدنسازی، تنیس روی میز و ورزش های رزمی پیش بینی شود کارایی ورزشگاه دو چندان می شود. از این رو متمایز سازی عملکردی نباید مساحت کل سالن اصلی و سالن کوچک را به نسبت دیگر فضاها تحت ثاتیر قرار دهد و تغییر دهد.

ابعاد و اندازه سالن ورزشی

مساحت سالن اصلی با توجه به نوع ورزشی که قرار است در آن انجام شود در حدود 500 متر مربع با عرض 17 و ارتفاع 7/6 متر در نظر گرفته شود. ارتفاع مفید 7/6 متر باید در تمام محدوده زمین های بازی فراهم شود. مساحت سالن کوچک با توجه به فعالیت های در نظر گرفته شده در بهترین حالت 100 متر مربع و ترجیحاً به شکل مربع و به ارتفاع 4 متر طراحی شود.

فضاهایی باید تحت عنوان دسترسی به سالن های ورزشگاه شامل دسترسی ورزشکاران، بازدیدکنندگان، وسایل نقلیه موتوری و دیگر دسترسی ها در نظر گرفته شود.

تجهیزات و وسایل مورد نیاز هر یک از ورزش ها در داخل سالن ها نیازمند پیش بینی تمهیداتی برای نصب است.

ابعاد سوله ورزشی بر اساس نوع رشته ورزشی

نکته ای که حائز اهمیت است این است که ابعاد ذکر شده صرفا اندازه زمین ورزشی است، اما جهت ساخت فضاها و سوله های ورزشی، در نظر گرفتن حاشیه زمین، حد استاندارد زمین تا دیوار سـوله، محل استقرار تماشاچیان و … نیز بسیار مهم است. ارتفاع استاندارد در ساخت سوله های ورزش های توپی بین 7 تا 10 متر در نظر گرفته می شود. این متراژ برای ورزش های رزمی و کشتی، تنیس روی میز و تیراندازی بین 3 تا 4 متر نیز کفایت می کند. با علم بر این مطالب در ادامه ابعاد و متراژ برخی سالن های ورزشی را لیست می کنیم. این ابعاد و متراژ به طور متوسط برآورد شده اند. مساحت سالن های ورزشی بر قیمت ساخت سوله ورزشی و نوع متریال و مصالح ساخت تاثیرگذار است.

• ابعاد زمین ورزشی فوتبال:

حداقل طول زمین ورزشی فوتبال ۲۵ متر و حداکثر طول ۴۲ متر، حداقل عرض ۱۵ متر و حداکثر عرض ۲۵ متر می باشد. این ابعاد در مسابقات بین المللی به حداقل طول ۳۸ متر و حداکثر ۴۲ متر، حداقل عرض ۱8 متر و حداکثر عرض ۲۵ متر تغییر می یابد.

• ابعاد سالن ورزشی فوتسال:

حداقل طول سالن ورزشی فوتسال 38 متر و حداکثر طول 42 متر و حداقل عرض 18 متر و حداکثر عرض 25 متر در نظر گرفته می شود.

• ابعاد زمین ورزشی والیبال:

طول زمین والیبال ۱۸ و عرض آن ۹ متردر نظر گرفته می شود.

• ابعاد زمین ورزشی بسکتبال:

طول زمین بستکبال 28 متر و عرض آن 15 متر محاسبه می شود که ارتفاع سبد از زمین 3/5 متر و حداقل ارتفاع سالن نیز 7 متر در نظر گرفته می شود.

• ابعاد زمین ورزشی هندبال:

طول زمین هندبال 40 متر و عرض آن 30 متر محاسبه می شود.

• ابعاد استخر استاندارد:

برای ساخت استخر معمولا سه سایز استاندارد 13/5 در 25، 16 در 33 و 25 در 50 در نظر گرفته می شود.

• ابعاد زمین ورزشی بدمینتون:

طول زمین بدمینتون 13/40 و عرض زمین 6/10 متر می باشد.

• ابعاد زمین ورزشی کشتی:

حداقل قطر تشک کشتی 1/5 می باشد اما معمولا در سوله ورزشی کشتی چند تا تشک تعبیه می شود از این رو باید فواصل بین تشک ها و تعداد آنها را در ساخت سوله در نظر گرفت.

• ابعاد زمین ورزشی کاراته:

ابعاد زمین ورزشی کاراته 8 در 8 می باشد. این سالن نیز همانند سالن کشتی ممکن است دارای چند تاتامی باشد. لذا سوله ورزشی که برای آن در نظر گرفته می شود باید بر اساس تعداد تاتامی و فضاهای بین طراحی گردد.

• ابعاد زمین ورزشی جودو:

ابعاد زمین ورزشی جودو نیز 8 در 8 و 16 در 16 می باشد و تمام مطالب عنوان شده در ابعاد زمین ورزشی کاراته و کشتی در مورد زمین ورزشی جودو نیز مطرح است.

• ابعاد زمین ورزشی ژیمناستیک:

رشته ژیمناستیک شامل چندین زیر رشته می باشد. لذا ساخت سوله ورزشی برای آن باید بر اساس طراحی خاص صورت پذیرد.

مزایای سوله ورزشی نسبت به دیگر سازه ها

یکی از مهمترین مزایای سوله ورزشی نسبت به دیگر سازه ها هزینه ساخت آن می باشد. مزیت بعدی مربوط به ابعاد می باشد برای برخی ورزش ها نیاز به فضای بزرگی دارند از این رو سازه ای جز سوله جوابگوی این نیاز نیست. اکثر کارخانجات، انبارها، تولیدی ها، پارکینگ ها، آشیانه های هواپیما، تعمیرات تجهیزات بزرگ و سنگین، سالن های ورزشی و... به فضای بزرگی نیاز دارند که فقط سوله می تواند کارساز باشد. از دیگر مزایای سوله وزن کمتر این سازه نسبت به دیگر ساختمان ها می باشد. در برخی ورزش ها به دلیل نیاز به فضای بزرگ وجود ستون یک عیب محسوب می شود پس سوله هایی که بدون ستون باشند پر کاربرد خواهند بود. در مواقع بروز بلایای طبیعی و زمانی که کمبود جا برای بیماران بیمارستانی داریم می توان از سوله ورزشی به عنوان پناهگاه و اقامتگاه استفاده کرد.

ساخت سالن های ورزشی با استفاده از اسکلت فلزی سوله مزایای خاص خود را دارد. چرا که این نوع سازه های فلزی در مقایسه با سـوله هایی همانند سوله صنعتی، سـوله دامداری، سوله کشاورزی و … از لحاظ ارتفاع و دهانه متفاوت هستند. سرمایه گذاران با ساخت این نوع سازه، علاوه بر اینکه می توانند درآمد روزانه خوبی کسب کنند، سبب افزایش قیمت زمین و جلوگیری از ادعاهای حقوقی ادارات و برخی نهادها در خصوص زمین و موقعیت سوله نیز می شود.

ساخت سوله برای سالن ورزشی

برای ساخت سوله سالن ورزشی مهمترین نکته تعیین رشته ورزشی است چرا که نوع رشته ورزشی ارتباط مستقیم با ابعاد و کاربری سوله ورزشی دارد. برخی رشته های ورزشی می توانند با هم همپوشانی داشته باشند به این صورت که چند رشته ورزشی در یک سوله ورزشی برگزار شوند. مثلا رشته هایی مثل رزمی را می توان بر روی تشک انجام داد حالا تفاوتی در اینکه این تشک ها در سالن والیبال پهن شوند یا در سالن دیگر وجود ندارد. با این اوصاف می توان از یک سوله ورزشی استفاده مشترک مکانی در برگزاری رشته های ورزشی مختلف انجام داد که این موضوع در بسیاری موارد صرفه جویی را به همراه دارد.

پس از مشخص شدن نوع رشته ورزشی حال باید ابعاد زمین ورزشی تعیین شود. علاوه بر ابعاد زمین ورزشی باید متراژی را برای جایگاه تماشاچیان، تیم فیلم برداری، حاشیه دور زمین، نیمکت ذخیره و همراهان تیم و ... اندیشید. همینطور به اتاق های استراحت و رختکن، جلسه، مدیریت، حمام و نظافت، انبار، انتظار و در برخی موارد در سالن های بزرگ و حرفه ای به سالن رستوران و بوفه نیز نیاز داریم. از این رو برای ساخت سوله ورزشی به برنامه ریزی، طراحی و مشاوره از گروه متخصص فعال در حوزه ساخت سوله ورزشی نیاز است. ارتفاع مناسبی که برای سالن های ورزشی در نظر گرفته می شود باید حداقل 7 متر باشد.

یکی از تجهیزات مهم در سوله ورزشی تهویه سالن است. با توجه به جمعیتی که در سالن تجمیع می شود نیاز مبرم به تهویه هوا وجود دارد. همینطور برای ورزشکارانی که ورزش می کنند اکسیژن و تهویه هوا ضروری است. علاوه بر تهویه هوا، سیستم گرمایشی و سرمایشی نیز از دیگر تجهیزات مهم در سالن می باشد که باید در اولویت های اول نصب تجهیزات سالن قرار داد. یکی از راه کارها استفاده از عایق حرارتی در پوشش سقف سوله و کف سوله می باشد.

متریال بنیادی سوله ها از جنس آهن، فولاد و پروفیل است. با توجه به طبیعت فلزات بکار رفته در استراکچر سوله در اثر گرمای تابستان و سرمای زمستان، گرم و سرد می شوند. اگر عایق مناسبی در پوشش سوله بکار نرود فرآیند سرد و گرم کردن سوله در فصول مختلف با توجه به تجمیع افرادی که داخل سوله قرار می گیرند، بسیار پر هزینه خواهد شد. می توان از پوشش هایی مانند ساندویچ پانل، پشم شیشه و پشم سنگ جهت صرفه جویی در مصرف انرژی در سوله استفاده کرد.

از دیگر تجهیزات سالن تامین روشنایی می باشد. روشنایی در ورزش ها و زمین های مختلف متفاوت است. به عنوان مثال در ورزش هایی همانند والیبال، فوتسال و بستکبال باید نور یکنواختی در کل زمین تابیده شود اما در ورزش هایی همانند پینگ پنگ یا بیلیارد یا شطرنج نور باید به صورت موضعی به یک نقطه و بر روی میز تابیده شود و بقیه قسمت های سالن دارای روشنایی به صورت عمومی تابیده شود. در برخی نقاط نیز باید از پروژکتور و دیگر تجهیزات روشنایی در این زمینه استفاده شود تا سبب خیرگی و عدم دید در زمین نشود.

از دیگر تجهیزات تعیبه شده در سالن ورزشی کف سازی و ایجاد کفپوش مناسب برای برخی ورزش ها همانند ورزش های آبی می باشد. در این بین ممکن است باز بحث تاسیسات سرمایشی و گرمایشی مطرح شود.

علاوه بر موارد بالا ممکن است به زمین هایی که چمن مصنوعی دارند نیز نیاز باشد از جمله در ورزش هایی همانند تنیس رو چمن یا فوتبال. چمن مصنوعی، نگهداری و تعویض آن نیز جزو ملزومات مکان های ورزشی می باشد.

امروزه ایمنی و مقاومت بالای سوله و سالن های ورزشی نسبت به ساخت سالن هایی با متریال پر هزینه در اولویت بالاتری قرار دارد. در ساخت سوله های ورزشی از ساندویچ پانل در دیوار و سقفی استفاده می‌شود. در ساخت سوله ورزشی اولین نکته ای که مورد بررسی قرار می‌گیرد، ورزشی می‌باشد که قرار است داخل سوله انجام شود برای مثال در ساخت سوله های ورزشی برای فوتبال باید ابعاد مخصوص به آن را طراحی و در نهایت ساخت. برای صرفه جویی می توان زمین های چند منظوره را در ساخت سوله های ورزشی لحاظ کرد.

قیمت استراکچر فلزی سوله ورزشی با دیگر سوله ها تفاوتی ندارد اما در تجهیز کردن سوله ورزشی تفاوت هایی را می بینیم.

در ساخت سوله ورزشی می توان از انواع سوله سنگین و سبک از جمله سوله تیر ورقی یا سوله خرپایی استفاده کرد. برای سوله هایی با دهانه بزرگتر از 20 متر سوله سبک و خرپایی انتخاب های مناسبی هستند. سوله خرپایی دارای وزن کمتری نسبت به سوله تیر ورقی می باشد. تنوع در ساختار سوله ورزشی بسیار زیاد است. ساخت سوله بدون ستون در برخی سالن های ورزشی مهم است و باید استحکام لازم در برابر عوامل تخریب کننده طبیعی مانند زلزله را دارا باشد.

سقف سوله ورزشی می تواند هم به صورت شیب دار و هم به صورت قوسی ساخته شود که هر کدام از این اقسام زیبایی و هزینه خاص خود را به همراه دارد. با ساخت و در اختیار داشتن سوله ورزشی می توان به درآمد روزانه خوبی دست یافت و با کاربری ورزشی که این سوله ها دارند اگر در مکان های خوب سطح شهر و پر جمعیت ساخته شوند موجب بالا رفتن چشمگیر قیمت زمین سوله و زمین های مجاور می شود. حتی در برخی موارد که صاحب سوله ورزشی قصد فروش داشته باشد خریدار می تواند بدون هیچ گونه هزینه تغییر کاربری باز از همان سوله به عنوان سوله ورزشی استفاده کند. در برخی موارد می توان سوله ورزشی را به صورت سوله دو طبقه نیز ساخت که با کمبود مساحت می توان استفاده حداکثری از فضا نمود.

برای ساخت سوله ورزشی از انواع سوله (سنگین، سبک) می توان استفاده کرد که هر کدام از انواع سوله ها در کاربری ورزشی دارای مزایا و معایبی هستند.

 امروزه حرکت از ساخت سنتی سازه های بتنی به سمت ساخت صنعتی از جمله سازه های فلزی با روند کاهش عملیات اجرایی در محل و افزایش عملیـات پـیش سازی صنعتی و نصب در محل احداث از جمله اهداف اولویت دار فناوری بخش ساختمان است. لذا با توجه بـه شرایط جغرافیایی و محلی، نیروی کار، مصالح، متریال و دسترسـی بـه ماشـین آلات و تجهیـزات صـنعتی، گـرایش فنـاوری سـاخت ورزشگاه نیز باید تا حدامکان به سمت افزایش عملیات نصب و پیش سازی هدایت گردد.

مراحل ساخت سوله ورزشی

• مرحله اول تعیین متراژ سوله ورزشی
• مرحله دوم انتخاب یک شرکت سوله سازی معتبر
• مرحله سوم طراحی یک سوله ورزشی مقاوم
• مرحله چهارم ساخت اجزاء سوله ورزشی
• مرحله پنجم نصب سوله ورزشی

استانداردهای ساخت سوله ورزشی

استانداردهای خاصی باید در ساخت سوله ورزشی رعایت گردد که این استانداردها در قیمت سوله ورزشی اثرگذار هستند و باعث بالا رفتن قیمت سوله ورزشی می شود. در ادامه مهمترین این استانداردها را عنوان می کنیم:

• میزان نوردهی سالن ورزشی

میزان نور فضاهای ورزشی باید عمود بر دید ورزشکاران نبوده و شدت نور استاندارد نیز بین 600 تا 800 لوکس و در ارتفاع یک متری از سطح زمین باشد. پنجره های سوله های ورزشی باید حداقل حدود 90 سانتیمتر ارتفاع داشته باشند.

• رنگ آمیزی سقف سوله ورزشی

سقف سوله های ورزشی باید به رنگ روشن رنگ آمیزی شود و در برابر رطوبت نیز مقاوم باشد.

• دمای سالن ورزشی

درجه حرارت سالن های ورزشی باید همواره بین 10 تا 22 درجه سانتیگراد در تعادل باشد.

• عایق بندی سالن ورزشی

سالن های ورزشی باید دارای عایق کاری رطوبتی، صوتی و حرارتی باشند. به عنوان مثال جهت عایق کاری صوتی کف سالن ها از کفپوش های عایق و برای عایق کاری دیوارها از صفحات سیمانی یا چوبی استفاده می کنند. سقف سوله نیز باید عایق کاری رطوبتی شود تا فضای داخلی سوله از برف و باران در امان بماند. عایق های حرارتی سوله نیز برای کنترل دمای سوله و صرفه جویی در مصرف انرژی حیاتی می باشد.

• تهویه سالن ورزشی

یکی از مهمترین نیازهای هر سوله ورزشی تهویه مناسب سالن است. در سوله های ورزشی فضاهایی همانند رختکن، اداری، انبار و سرویس های بهداشتی نیاز به تهویه دارند.

• کف سازی سوله ورزشی

در کف سوله های ورزشی باید مسیرهایی جهت انتقال فاضلاب در زمان ساخت سوله طراحی و اجرا شود. ساختار کف و کفپوش سالن های ورزشی باید با نوع ورزشی که در آن انجام می شود مناسب باشد.

سوله سبک برای سالن ورزشی

سازه های بتنی و سنگین در سوله ورزشی کاربرد زیادی ندارد و سوله سبک جایگزین مناسبی در این امر می باشد. مزایای زیادی که سوله سبک دارد باعث شده تا در ساخت سوله ورزشی لحاظ شود. از جمله مزایای این نوع سازه های فلزی می توان موارد زیر را نام برد:

• - وزن سبک
• - دهانه بزرگ
• - مقاوم بودن در شرایط اقلیمی مختلف
• - حمل و نقل و جابه جایی آسان
• - امکان نصب جرثقیل
• - قیمت ارزان و به صرفه
• - سرعت بالای ساخت
• - ساختار زیبا

از جمله سوله سبک که در ساخت سوله ورزشی کاربرد دارد ساخت به سبک خرپایی می باشد. که مزایای زیادی را به دنبال دارد: وزن پایین، سرعت بالای ساخت، عدم محدودیت در طول و دهانه سوله، ایمن بودن و مقاوم بودن.

همیشه به یاد داشته باشید که برای ساخت هر نوع سوله، مخصوصا سوله هایی که کاردهایی همانند ورزش دارد به اصول فنی و مشاوره های تخصصی نیاز است و باید ساخت این نوع سوله ها را با توجه به حساسیت کاربری، ظاهری و تجهیزات تعبیه شده به شرکت های باتجربه و معتبر سازنده سوله بسپارید تا از پرداخت هزینه های گزاف و مجدد جلوگیری شود.

از ویژگی های مهم سوله های سبک، وزن سوله می باشد که در عین سبک بودن باید به مقوله ایمن و مستحکم بودن سوله نیز پرداخته شود. ساخت سوله ورزشی به روش یو بی ام از دیگر انتخاب های مناسب است که با حذف تیرورق و جایگزینی پیچ و مهره در سوله های سنگین پیشنهاد خوبی است. این سوله ها مزایای مقاوم و مقرون به صرفه بودن را به همراه دارند.

البته باید متذکر شد که در برخی فعالیت های ورزشی از جمله شنا، بدنسازی، کشتی و ورزش های رزمی و این چنینی به سالن هایی با اسکلت های تیر ورقی نیاز است چرا که از مقاومت بالایی برخوردار هستند.

قیمت سوله ورزشی